Piłka nożna niejedno ma oblicze, a jednym z nich jest futsal. Na czym polega halowa piłka nożna i jakie są zasady gry? Dowiedz się więcej na ten temat!

Co to jest futsal - na czym polega ta dyscyplina?

Piłka nożna jest jedną z najpopularniejszych na świecie dyscyplin sportowych. Nie każdy jednak zdaje sobie sprawę, że istnieje jej halowa odmiana. Potocznie nazywana jest halówką i – podobnie jak klasyczna piłka nożna – należy do dyscyplin olimpijskich. Gra się w nią zarówno na zawodach międzynarodowych, jak i na krajowych. Jak wyglądają zasady gry w piłkę nożną halową? Co warto wiedzieć na temat tej dziedziny sportu?

Halowa piłka nożna – skąd wzięła się ta dyscyplina?

Futsal – czyli piłka nożna pięcioosobowa – jest dyscypliną, która liczy już prawie sto lat. Pierwszy mecz mający pokazowy charakter rozegrano w 1930 r. w Montevideo. W tym samym czasie w Brazylii, gdzie dyscyplina ta szczególnie zyskała na popularności, powstała bardzo podobna gra. Nie bez powodu Ameryka Południowa jest uważana za ojczyznę futsalu. W Europie mecze zaczęto rozgrywać trochę później. Początkowo w halówkę grały tylko dzieci i młodzież, ale z czasem uległo to zmianie. Z ważniejszych dat w historii tej dyscypliny należy wymienić:

• 1971 r. – powstanie Międzynarodowej Federacji Futsalu,
• 1988 r. – wprowadzenie halówki do kompetencji FIFA,
• 1989 r. – pierwsze Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej zorganizowane przez FIFA,
• 1996 r. – zmiana nazwy powyższej imprezy na Mistrzostwa Świata w Futsalu FIFA,
• 2002 r. – powstanie Światowego Związku Futsalu, który działa niezależnie od FIFA.

Zasady gry w futsal jako pierwsza spisała Brazylijska Konfederacja Sportu. Potem uczyniła to FIFA i to one do dziś są oficjalne.

Futsal w Polsce

Za początki halowej piłki nożnej w Polsce uważa się 1989 r., kiedy to rozegrane zostały
Mistrzostwa Polski w hali i na boiskach otwartych wersji pięcioosobowej. Jednak od 1984 r. przeprowadzane były Mistrzostwa Polski w minipiłce w hali, w których uczestniczyły drużyny liczące po 6 zawodników. W 1988 r. polskie zrzeszenia minifutbolowe FIFA włączyła pod swoją egidę, w związku z czym liczba zawodników jednej drużyny została zmniejszona do 5. 1992 r. przyniósł powołanie narodowej reprezentacji Polski w futsalu. 4 lata później powstała Komisja ds. Futsalu PZPN. W 2003 r. założona została reprezentacja młodzieżowa. Obecnie nasz kraj ma również reprezentację akademicką. Od sezonu 2007/2008 do rozgrywek ligowych w Polsce włączyły się także drużyny kobiet. Aktualnie w naszym kraju rozgrywki odbywają się na poziomie Ekstraklasy, I ligi i II ligi.

Jak wygląda boisko do gry w futsal?

Boisko przeznaczone do gry w futsal jest mniejsze od murawy pod klasyczną piłkę nożną, pomimo że jego rozmiary nie są precyzyjnie określone. Przyjmuje się jednak, że długość linii bocznej musi być większa niż długość linii bramkowej. Minimalna długość pola gry wynosi 25 m, a maksymalna 42 m. Z kolei na szerokość boisko musi mieć co najmniej 15 m, a maksymalnie 25 m.

Boisko do futsalu, na którym odbywają się mecze międzynarodowe, ma następujące
wymiary: długość – minimalnie 38 m i maksymalnie 42 m, szerokość – minimalnie 18 m i maksymalnie 22 m. Linie boczne i bramkowe mają 8 cm szerokości. Jeśli natomiast chodzi o bramki, to wewnętrzna odległość między słupkami wynosi 3 m. Dopuszczalne jest stosowanie przenośnych bramek, ale warunek jest taki, żeby podczas meczu były one pewnie zamocowane w polu gry.

Minimalna długość stref, w których dokonywane są zmiany w składzie, wynosi 5 m.
Omawiając charakterystyczne cechy boiska do halówki, trzeba wspomnieć o polu karnym. Jest ono wyznaczane po obu stronach pola gry tak, że od zewnętrznych krawędzi słupków bramki zakreślane są łuki o promieniu 6 m. Pierwszy punkt karny znajduje się w odległości 6 m od środka linii bramkowej. Drugi wyznacza się w odległości 10 m od środka linii bramkowej.

Ponadto ze środkowego punktu pola gry wyznaczony zostaje okręg o średnicy 3 m.
Nawierzchnia boiska do halówki musi być całkowicie gładka, nieścieralna oraz płaska.

Jakie są podstawowe zasady gry w futsal?

W skład drużyny futsalu wchodzi 5 zawodników, przy czym jeden z nich to bramkarz.
Maksymalna liczba graczy rezerwowych wynosi 9, aczkolwiek trener ma prawo dokonywać dowolnej liczby zmian. Każda z nich musi zostać zatwierdzona przez sędziego. Celem teamu jest umieszczenie piłki w bramce drużyny przeciwnej. Mecz wygrywa drużyna, która strzeliła więcej goli.

Jeżeli sędzia wykluczył z gry któregoś z zawodników, nie może on ponownie wrócić na boisko lub stać się graczem rezerwowym. Po upływie 2 minut od zejścia z boiska
wykluczonego gracza może on zostać zastąpiony przez rezerwowego gracza. W praktyce oznacza to dokładnie tyle, że przez 2 minuty taki zespół gra w osłabionym składzie, np. pięciu przeciwko 4. Jeśli dochodzi do sytuacji, że gdy drużyny mają po 4 zawodników i pada bramka (albo gdy toczy się gra przeciwko 4 lub 5 zawodników), składy obu zespołów nie są uzupełniane.

Jeżeli natomiast 3 zawodników gra przeciwko 4 i zostaje strzelony gol, składy można
uzupełnić tylko o 1 gracza. Mecz składa się z dwóch części po 20 minut, co daje łącznie 40 minut. Realny czas trwania każdej połowy może jednak ulec wydłużeniu,. np. kiedy sędzia upomina lub wyklucza zawodnika albo gdy trener prosi o minutowy czas dla drużyny.

W każdej połowie meczu trener ma prawo raz poprosić o minutową przerwę – jeżeli nie wykorzysta jej w pierwszej części, nie przechodzi ona automatycznie na drugą połowę.

To, kiedy piłka jest w grze, doskonale wiadomo. Kiedy jednak znajduje się poza grą?

Z taką sytuacją mamy do czynienia w paru przypadkach, np. gdy piłka całym obwodem przekroczy linię bramkową lub boczną i znajdzie się na zewnątrz pola gry. Dzieje się tak samo, kiedy uderzy w sufit. Poza grą piłka znajduje się też w momencie przerwania meczu przez sędziego, który decyduje też o tym, kiedy i przez kogo zostanie ona wprowadzona do rozgrywki.

Sędziowie w futsalu

Aby rozgrywać mecze futsalu zgodnie z obowiązującymi w piłce halowej zasadami,
niezbędni są sędziowie. Skład arbitrów bywa różny w zależności od szczebla, na jakim odbywają się rozgrywki. Podczas meczów najwyższego poziomu w spotkaniu bierze udział czterech sędziów:

• sędzia główny;
• drugi sędzia – przysługuje mu prawo do karania zawodników, ale jego decyzja może zostać zmieniona przez sędziego głównego;
• trzeci sędzia – jego zadaniem jest notowanie nazwisk i numerów zawodników napomnianych i wykluczonych z gry oraz przyczyn takich decyzji, zapisuje on też nazwiska i numery strzelców bramek;
• sędzia czasowy – czuwa nad prawidłowym wyliczeniem czasu trwania części meczu, dba o przyznawanie przerw etc.

Futsal - zasady przyznawania rzutów wolnych i karnych

Podobnie jak w klasycznej odmianie piłki nożnej, tak i w futsalu, obowiązują rzuty wolne i karne. Jeżeli w jednej połowie meczu drużyna zostanie pięciokrotnie ukarana za faule (są to tzw. faule akumulowane), skutkuje to przyznaniem przeciwnikom rzutu wolnego. Za każdy następny faul sędzia odgwizduje przedłużony rzut karny.

Nazwa ta wzięła się stąd, że zawodnik wykonuje go z odległości 10 metrów. Pomiędzy piłką a bramką nie ma prawa znajdować się żaden gracz – w przeciwnym razie karny nie będzie uznany. W odniesieniu do fauli akumulowanych należy tutaj wspomnieć o bardzo ważnej kwestii – przy pięciu pierwszych takich faulach drużynie przeciwnej przysługuje prawo do ustawienia muru obronnego. Warunek jest jednak taki, że zawodnicy tworzący go muszą znajdować się w odległości co najmniej 5 m od piłki. Również i bezpośrednio z rzutu wolnego zespół może zdobyć bramkę. Rzut wolny lub karny może zostać przyznany za rozmaite przewinienia – w futsalu ich lista jest długa.

Jaki jest najlepszy strój do futsalu?

Do gry w piłkę halową zawodnikom potrzebny jest odpowiedni strój. Jest on w zasadzie identyczny jak strój piłkarza grającego w piłkę klasyczną, a zatem składa się z krótkich spodenek i koszulki z krótkim rękawem. Różnica tkwi w butach. Na parkiecie nie gra się w korkach, ale w obuwiu sportowym określanym mianem halówek. Warto dopasować je do swoich umiejętności.

Jeżeli ktoś dopiero rozpoczyna swoją przygodę z futsalem, nie powinien raczej inwestować w halówki z najwyższej półki, bo to duży wydatek. W ofercie producentów sportowego obuwia znajduje się sporo modeli w bardzo przystępnych cenach. Najważniejsze jest to, aby buty były idealnie dobrane do konkretnej osoby, więc bez przymierzenia co najmniej kilku par na pewno się nie obejdzie. Buty halówki powinny odznaczać się solidną przyczepnością. Dla zaawansowanych graczy znaczenie mogą już mieć szczegóły - mają większe wymagania.

Wracając natomiast do koszulki i spodenek, to nie mogą one krępować ruchów zawodnika, ale zbyt luźna odzież też nie jest strzałem w dziesiątkę. Gracz ma się czuć w takim stroju w pełni komfortowo. Najlepiej zdają egzamin ubrania uszyte z przewiewnych tkanin odprowadzających wilgoć.